Brrr exit

Brrrr Exit
Het Verenigd Koninkrijk gaat de EU verlaten, of toch niet?

De Brexitsong van Claudia de Breij.
Engeland en de EU doen Claudia de Breij denken aan een echtpaar in proefscheiding: nog steeds op zoek naar een kans om weer bij elkaar te komen. Ze heeft een liedtekst geschreven op ‘The last Farewell’ van Roger Whitaker. Claudia zingt daarin onder meer:  ‘Mocht er een flard van twijfel zijn, waarom kom je niet terug op je besluit? Wij zijn er voor en staan altijd achter je. Langer dan Theresa dat ooit kan doen’.

---

Groot Britannië en de EU
Binnen het Verenigd Koninkrijk heeft sinds de toetreding tot de EU in 1973 altijd verdeeldheid geheerst over koers van de EU. Er zijn veel uitzonderingen onderhandeld op Europese regelgeving. Met name de toetreding van enkele Oost-europese landen en de toestroom van arbeidsmigrinten zorgden voor verdeeldheid.
Het Britse parlement organiseerde op 23 juni 2016 een referendum over het EU-lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk. De inwoners van het VK (Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland) stemden die dag op de vraag: moet het VK lid blijven van de EU of moet het VK de EU verlaten? Een krappe meerderheid van de stemmers (51,89%) koos voor uittreden. 

Harde of zachte brexit
Aangezien het referendum slechts de vraag had beantwoord of de meerderheid in de EU wilde blijven of eruit wilde stappen, bleef de vraag over, wat voor relatie het Verenigd Koninkrijk na uittreding met de EU zou willen onderhouden. Er waren twee hoofdmogelijkheden: een 'harde brexit' (doorsnijden van vrijwel alle banden) of een 'zachte brexit', waarbij het VK onderdeel zou blijven uitmaken van de Europese interne markt, Euratom en/of andere aan de EU gerelateerde instituten. Een van de varianten van de 'zachte Brexit' (soft Brexit) zou het lidmaatschap van de Europese Vrijhandelsassociatie kunnen zijn, maar er werden ook diverse andere varianten genoemd. 
Tijdens de campagne voor het referendum had May zich in het "remain"-kamp geschaard, maar zij maakte bij haar aantreden als premier duidelijk dat voor haar de kiezersuitspraak bindend was ("Brexit means Brexit"). Het plan dat de regering-May in juli 2018 presenteerde zou een tussenvorm zijn.

Deal of no-deal?
Op 13 november 2018 bereikten de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk (VK) een akkoord over Brexit. De Britse regering en de 27 EU-landen hebben ingestemd met dit akkoord. Deze Brexit-deal werd dinsdagavond 15 januari echter met grote meerderheid verworpen door de afgevaardigden in het Lagerhuis. May moet binnen drie werkdagen met een alternatief plan komen. Daarna is er van alles mogelijk: geen deal, toch een heronderhandeling met de EU, verkiezingen of een nieuw referendum. 
Volgens artikel 50, de wetgeving die het vertrek uit de Europese Unie regelt, vertrekt het Verenigd Koninkrijk op 29 maart 23.00 uur Britse tijd uit de Europese Unie. Als er op dat moment geen deal is, dan 'crasht' het land zonder deal uit de EU, met politieke en economische chaos in zowel het Verenigd Koninkrijk als de EU tot gevolg.
Het is voor de Britten wel mogelijk om de Europese Unie om uitstel te vragen, maar daar is unanimiteit van de overige 27 lidstaten voor nodig. Er is in theorie nog een andere optie: de Brexit gaat niet door. Dit kunnen alleen de Britten beslissen – ze hebben er zelfs geen instemming van de EU voor nodig. Hier wordt in de EU door sommigen nog altijd op gehoopt.

‘Blijf bij ons’
Deze week nog tekenden honderd Europarlementariërs een wanhopige oproep aan de Britten met de boodschap: blijf bij ons. Ook regeringsleiders als Mark Rutte, Angela Merkel en Leo Varadkar van Ierland kunnen daar voorlopig alleen tegen beter weten in op hopen. Europarlementariër Peter van Dalen (CU-SGP) ziet een uitweg: „Er moet nu een gebaar uit Brussel komen. Tusk en Juncker moeten aan tafel. Niet om over een betere Brexit-deal te praten, maar over hoe het VK binnen de EU kan blijven.”

Politieke Echtscheiding
Niet alleen Claudia de Breij vergelijkt Brexit met een scheiding. Er zijn veel overeenkomsten. Wanneer je met de ogen van een echtscheidingmediator kijkt naar alle ontwikkelingen, dan merk je op dat het ontbreekt aan een duidelijke scheidingmelding. Het is noch de Britten noch de EU-burgers helemaal duidelijk waarom het VK wil scheiden. Een duidelijke scheidingsmelding is een voorwaarde om niet te ontaarden in een vechtscheiding. Aan beide kanten moet inzicht en begrip ontstaan, dat ontbreekt ten enenmale. Er is noch zicht op een duidelijke reden, noch op de gevolgen. Werk aan de winkel dus voor mediators, dialoogbegeleiders en communicatiespecialisten. Ook audiciens kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan meer duidelijkheid. Want we kunnen ons niet aan de indruk onttrekken dat er een flink aantal oren niet kunnen horen.